WAAR STAAT KERK EN VREDE VOOR?
Kerk en Vrede is een vereniging van mensen die zich inzetten voor ontwapening en geweldloosheid. Zij gelooft dat het onterecht en onverantwoord is om te vertrouwen op geweld. Zij gelooft dat we ons kunnen en moeten wagen op de weg van de actieve geweldloosheid in dienst van de gerechtigheid. Analyse van conflicten en oorzaken vormt de basis voor projecten, campagnes en publicaties.
Zie hierover meer onder projecten op deze website.
Hierbij mag zij rekenen op de steun van vele vrijwilligers op alle fronten van bestuurlijk en uitvoerend werk. Dus mocht ook u/jij iets van uw kwaliteiten beschikbaar willen stellen, bij voorbeeld om mee te denken over nieuwe projecten of om deze website en andere digitale presentaties eens stevig op te leuken, laat het ons weten: bosjananne@gmail.com
Kerk en Vrede heeft de ANBI status.
Agenda
Nieuws
Verschoten
Verschoten vrede
Nee, niet dat de vrede aan flarden geschoten is, - althans nog niet -, maar de vrede is flets geworden. Vaal. Verschoten als een oude lap die te lang in de kast gelegen heeft. Zoals een geruststellende gedachte zich tijdenlang op de vlakte kan houden, en dan, eens weer wakker geroepen, niet meer adequaat blijkt te zijn; net naast de pointe grijpt.
Waar is de stem van vrede in het conflict dat zich opbouwt rond Oekraïne?
De taal van de oorlog heeft zich in de afgelopen jaren doorontwikkeld en heeft er meerdere dimensies bij gekregen. Het oeroude dreigen met een gewapend conflict is er als vanouds. Die taal verstaan we allemaal nog wel. Want wapens doden en verwonden mensen en dat doet onbeschrijfelijk veel pijn. Wapens maken niet alleen directe slachtoffers, maar ook indirecte: familieleden, mensen die kapotgaan door oog in oog te staan bij de destructie; het waanzinnig makend verdriet. Geweld kruipt onder je huid. Het laat conflicten oplaaien tot een vuurstorm die steeds meer brandstof voor zichzelf maakt. Die logica tekent zich al af. Rond Oekraïne zien we dat dreigen beantwoord wordt met terug-dreigen. We horen dat er nagedacht wordt over de geopolitiek van Europa in termen van militaire macht en tegenmacht. We zien dat de beelden van troepenconcentraties een eigenmachtige taal spreken waarin oorzaak en gevolg vanzelfsprekend schijnen te zijn. Elke mogelijke speelruimte om te reageren wordt als steeds krapper bemeten voorgesteld; men ‘moet wel’ reageren met tegenmaatregelen.
Ooit waren economische sancties een welkom alternatief voor een gewapend conflict. Echter: ‘lichte sancties bij een beperkte inval, zware sancties bij een grote inval’ liet Biden in de huidige context weten. Hij had zich in de kaarten laten kijken, en werd haastig teruggefloten. De verbijsterende conclusie is dat de taal van de oorlog ook de dimensie van de economie heeft weten te incorporeren. Sancties zijn inwisselbaar met wapens geworden.
De Navo spreekt over de situatie rond Oekraïne in termen van veiligheid, net als Rusland trouwens. De Navo-landen lijken niet uit te zijn op een gewapende confrontatie. Maar veiligheid en het recht op zelfverdediging wordt nu wel een argument voor wapenleveranties. De Navo die jarenlang vrede en veiligheid wilde garanderen, verandert de semantiek van de begrippen vrede en veiligheid.
‘Als de mensen zeggen dat er vrede en veiligheid is, worden ze plotseling getroffen door de ondergang’ staat er in 1 Tessalonicenzen 5:3. Dit schrijft Paulus aan de gemeenteleden in Tessaloniki. En daar zit een dubbele bodem in. ‘Vrede en veiligheid’ waren woorden die de Pax Romana omschreven. Rome kon als grootmacht in de eerste eeuw zijn eigen woorden kiezen, maar Paulus en veel inwoners van de door Rome bezette gebieden wisten dat dit hoogst misleidend taalgebruik was. Onder het mom van vrede en veiligheid werden mensen onder keizers zoals Caligula wreed vervolgd. Paulus roept dan hen die vervolging vrezen op tot waakzaamheid, ‘omgord met het harnas van geloof en liefde, en getooid met de helm van de hoop op redding’ (v 8). Zijn pleidooi dat geïnspireerd is door de God van vrede (v 23), is: ‘zie erop toe dat niemand kwaad met kwaad vergeldt en streef altijd naar het goede, zowel voor elkaar als voor ieder ander’ (v 15).
De woorden ‘vrede en veiligheid’ hebben een invulling nodig die zich aan misbruik onttrekt. Dat betekent ook dat vredesbewegingen de tijd op z’n merites leren lezen en zich door-ontwikkelen om een adequaat antwoord te hebben op de verontrustende situatie rond Oekraïne. De stem van de vrede zou niet langer met een dubbele moraal moeten kunnen klinken. Als de alternatieven die de vredesbewegingen gewend zijn aan te dragen ondertussen zelf geïncorporeerd zijn geraakt in conflictueus gedrag op hoog niveau, vraagt dat om een nieuwe analyse. Voorop blijft staan dat de slachtoffers die vaak zelf geen enkele rol hebben in, of invloed hebben op het conflict, uitgangspunt zijn van het denken. ‘Vergeldt geen kwaad met kwaad’ is vervolgens in elk geval al een handreiking die escalaties op zowel militair, economisch en diplomatiek vlak kan voorkomen. Laat het een aanzet zijn voor een frisse vertaling van ‘vrede’ die vandaag een antwoord kan zijn op doortrapte oorlogstaal. Een aanzet die hopelijk het denken voedt dat het verschil kan maken tussen oorlog en werkelijke vrede.
Ds. Anne Kooi, bestuurslid Kerk en Vrede
In Memoriam Edy Korthals Altes
Edy Korthals Altes 5 maart 1924- 25 december 2021
“Wie de vrede wil moet zich daadwerkelijk op de vrede voorbereiden”.
Op eerste Kerstdag overleed ons mede Kerk en Vrede lid Edy Korthals Altes. We verliezen in hem een van de meest erudiete vredesstrijders in Nederland. Onlangs nog werd hij daarvoor geëerd met de titel Vredesheld en ontving hij een vredesmedaille uit handen van burgemeester Jan van Zanen van Den Haag. Maar ook mocht hij de Vredesduif van Pax ontvangen. Edy heeft zich ongelofelijk ingespannen, had een wereldwijd netwerk en bleef tot het einde toe op de hoogte van veel wat zich op het terrein van oorlog en vrede, maar ook op dat van klimaatproblematiek afspeelt. Dit ondanks zijn blindheid op latere leeftijd. Zijn antikernwapenstrijd is legendarisch geworden, beducht als hij was voor de dagelijkse risico’s van alleen al het bezit van de enorme hoeveelheden kernwapens in de wereld.
Edy Korthals Altes maakte korte metten met het aloude adagium: “Wie vrede wil moet zich voorbereiden op de oorlog”. “We zijn volstrekt verkeerd bezig” Nu is vereist: “Wie de vrede wil moet zich daadwerkelijk op de vrede voorbereiden”.
Jarenlang werkte hij als diplomaat, later als Plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger bij de Europese Gemeenschappen. In de jaren 70 en 80 was hij de Nederlandse ambassadeur in onder meer Polen en Spanje. De Koude Oorlog was in volle gang. Edy Korthals Altes ging erin mee. Tot alles anders werd.
Na een droom, zelf noemt hij het een ‘bevrijding’ in verschillende interviews, realiseert Korthals Altes zich de waanzin van de wapenwedloop. Het valt niet te rijmen met zijn geloof en geweten. Na een groot artikel in Trouw in 1985 waarin hij zich publiekelijk tegen de wapenwedloop keert die gaande is, neemt hij ontslag. En begint een nieuw leven waarin hij zich inzet voor vrede en veiligheid.
Korthals Altes was in de jaren na zijn ontslag onder andere co-president van de World Council on Religion and Peace (WCRP) en schreef verschillende boeken, waaronder het autobiografische ‘Van Havik tot Vredesduif’, dat in 2017 verscheen. Zijn grootste zorg, was het voorkomen van de vernietiging van de mensheid en de planeet.
Henk Baars vz. Kerk en Vrede
Zie ook interview (pdf) in Vredesspiraal. En een rede van Edy
