WERKGROEP GEWETENSBEZWAARDEN MILITAIRE DIENST

Militaire dienstplicht in Nederland (uit Vredesspiraal 2022 nr.2)

De oorlog in Oekraine heeft op nadrukkelijke wijze weer het begrip ‘dienstplichtigen’ teruggebracht. In het Russische leger werden deze soldaten veelvuldig naar het front gezonden, terwijl in Oekraine er veel nadruk lag op de ‘plicht’ waardoor jongens en mannen die mogelijk konden deelnemen aan de strijd aan de grens het vertrek werd geweigerd… Hoe zit dan eigenlijk in ons land?

Auteur: Leen van den Herik, redacteur en dienstplichtig militair opkomst:1972-juni

Hoe het was

Tot mei 1997 werd iedere Nederlandse jongen opgeroepen om zich te komen melden voor een lichamelijke en geestelijke keuring voor het vervullen van de militaire dienstplicht van circa 15 maanden.

Deze keuring te midden van leeftijdsgenoten kreeg bij mij ook wel een bijzondere lading door de vele verhalen en suggesties die door mede-keurlingen werden verteld op welke wij er kans was op een mogelijke afkeuring! De eenvoudigste was het beroep op ‘broederdienst als je al twee broers had die deze plicht hadden vervuld. Verder bleken er tal van minder gewenste aandoeningen en geaardheid te zijn die zelfs konden leiden tot het meest negatieve kwalificatie S5. In hoeverre dat in je latere maatschappelijk loopbaan ook negatief zou gaan werken werd daarbij niet vermeld.

Naast de lichamelijke en geestelijke keuring werd tevens een overzicht gemaakt van opleiding en vaardigheden ivm de voor het leger meest geschikte stationering. Daarvan had ik geen enkele verwachting omdat ik met mijn administratieve opleiding voorbestemd leek te zijn voor de afdeling administratie bij de Landmacht. En had dit dan ook als voorkeurplaats opgegeven…

Op basis van de keuring werd dan in het 20e levensjaar de ‘uitverkorene’ opgeroepen om zich te melden bij een legeronderdeel dat paste bij zijn gebleken geschiktheid.

Echter ook mijn poging tot meedenken met de defensiestructuur liep op niets uit, want net als mijn klagenoten met hun meest creatieve voorkeuren, werd ook mijn ‘logische’ plaatsing genegeerd en bleek ik voorbestemd voor de Luchtmacht met een te volgen technische opleiding; Een poging om van deze onderbetaalde en geschoffeerde positie iets beters te maken door mij op te geven voor de piloten-opleiding liep vast op het her-keuringsresultaat ongeschikt als officier! Dus dan maar na mijn diploma naar Schaarbergen en na zes weken soldaatje-spelen ook nog eens zes weken theoretische radartechniek, gevolgd door twee maanden praktijkstage bij mijn toekomstige NAVO-legeronderdeel in Duitsland. Een jaar later mocht ik wegens beoogde studie vervroegd de dienst verlaten en als Luchtmacht-specialist hoefde ik ook niet op herhaling te komen; kortom: klus geklaard.

Er waren er ook weldenkende jonge mannen die oorlog absoluut verwierpen en ook niet mee wilden doen aan de voorbereiding hierop. Ze hadden daarom ook principiële bezwaren tegen het omgaan met wapens en ander oorlogstuig en meldden zich af als ‘dienstweigeraar’. Dat had tot gevolg dat er vervangende dienstplicht moest worden vervuld, werd deze geweigerd dan werd een gevangenisverblijf in het vooruitzicht gesteld.

Een van deze weldenkende jongemannen zal in een later artikel zijn ervaring hiermee ook aan ons doorgeven!
Hoe het gaat worden

Momenteel ontvangt iedere jongen die 18 jaar wordt bericht over zijn inschrijving als ‘dienstplichtige’, echter met de toevoeging dat dit is opgeschort en dat effectuering dus (nog) niet aan de orde is. Niet alleen de nabijgekomen oorlog, maar vooral ook de al jarenlange personele krapte in de Nederlandse krijgsmacht, hebben het onderwerp ‘dienstplicht-reactiveren’ weer op menige politieke agenda gezet. CDA-er Derk Boswijk zei hierover voorjaar 2022 in een televisie-programma dat dan eerder moet worden gedacht aan een vorm van dienstrecht naar Zweeds of Noors model, waarbij ook meer zou worden gelet op de ontwikkeling van de betreffende jongeren < ook meisjes niet te vergeten> als een vorm van ‘School of life’, maar een nadrukkelijk belang van het leger werd daarbij zeker niet ontkend!!

Kerk en Vrede zal nauwgezet alle ontwikkelingen rond de dienstplicht en de beoogde invulling hiervan blijven volgen en analyseren, ook om hen die concreet kiezen voor vrede en tegen oorlog niet te vergeten en waar nodig met raad en daad bij te staan! Daarom zal zij in samenwerking met andere dienstplicht-kritische personen en organisaties via de VredesSpiraal, nieuwsbrieven en website blijvend informatie aanbieden aan dienstplichtigen over wat er kan worden gedaan… en hoe te handelen indien…

Bron: Nooit tegen ons geweten, Kerk&Vrede i.s.m. Narratio, Gorinchem

Veel informatie is ook te vinden bij Wikipedia, trefwoord dienstplicht’ en overheids info op: https://puc.overheid.nl/mrt/doc/PUC_271399_11/1/